گفتیم هیچ راهی برای خلاصی از شیطان نیست مگر بستن مجراهای ورود او و این مجراها را با گرسنگی و عطش می‌توان بست؛ اما این گرسنگی و عطش تنها در روزه و به خوردنی‌ها و نوشیدنی‌ها نیست؛ بلکه همیشه و به همه شهوت‌هاست. این جلسه می‌خواهیم دربارۀ گرسنگی به شهوت‌‌ها صحبت کنیم.
می‌دانیم كه وجود هر لحظه در حال افاضه است. در افاضه دائمی خداوند، دو نوع برخورد برای انسان پیش می‌آید: الهی و شیطانی.
در برخورد الهی، وقتی خدا افاضه‌ای می‌كند، حال انسان عوض نمی‌شود. این افاضه‌ها چه در رتبۀ عقل، یا ملکوت باشد، مانند آگاهی، شهود، مکاشفه و درجه‌های ایمانی؛ چه توفیقات در عوارض باشد، مثل عبادت و زیارت و...؛ یا حتی دادن‌های خدا در دنیا از همسر خوب و سلامتی و...؛ خلاصه هر چیزی که ملایم با عقل، نفس و اعضا و جوارح انسان به او می‌رسد.
ادامه
گفتیم که با تولد پیامبر اکرم(صلی‌الله‌علیه‌وآله) دست شیطان از نیت انسان کوتاه و تنها راه نفوذ شیطان در وجود انسان، به «ارض جسمانی» او محدود شد.
منظور از ارض جسمانی، توجه انسان به ناسوت است. یعنی توجه به بدن و خواسته‌های آن و توهماتی که به وجه مادی مربوط است؛ بدون نیت تکامل و عروج نفس. این توجه شیطانی است؛ حتی اگر ظاهرش معنوی باشد.
پس تنها روزنۀ نفوذ شیطان، روزنۀ نفس در تدبیر بدن و روح بخاری است و دست او از جوهر وجود ما کوتاه است. پس کار ما خیلی راحت شده! اما برایمان سخت است؛ چون به زندگی بر اساس بدن و حیات مادی عادت کرده‌ایم. به همین دلیل برای بستن دست شیطان و ملکه شدن استعاذه، باید تمرین کنیم. چگونه؟ روی انگیزه‌ها و نیت‌هایمان در ریز و درشت کارها دقیق شویم و فقط زمانی کاری را انجام دهیم که نیت ما ملکوتی باشد.
ادامه
در ادامۀ بحث شیطان‌شناسی (جلسۀ 104، 13 رمضان 1441) به تبیین این موضوع می‌پردازیم:چرا باید از شیطان به خدا پناه بریم؟
پس از بیان حقیقت استعاذه، سه رکن مستعیذٌ به، مستعیذ و مستعیذٌ منه را بررسی کردیم. دانستیم از هیچ شیء، شخص، اتفاق و پدیده‌ای در خارج لازم نسیت به خدا پناه ببریم، مگر از نگاه و ارتباطی که خودمان با آن‌ها داریم. یعنی اگر همۀ این‌ها را با نگرش درست ببینیم، همواره با یقین در آغوش حقّیم و در خیر، سیر می‌کنیم. اما ازآنجاکه اغلب نگاهمان درست نیست و اشیاء و پدیده‌ها را مستقل از حق می‌بینیم، پیوسته باید به خدا و کلمات تامّش پناه ببریم.
نگرش درست چیست؟ اینکه به خدا اطمینان کامل پیدا کنیم که هر اتفاق و پدیده‌ای در تکوین یا تشریع واقع شود، خیر است یعنی به گوهر نفس و شخصیتمان لطمه نمی‌زند، اگرچه به ضرر جزئی ما باشد و به بُعد مادی‌مان لطمه بزند.
پس از این‌ها، به رکن آخر استعاذه می‌رسیم: "فیما یُستَعاذُ لَه"، یعنی علت غایی استعاذه یا دلیلی که باید به خاطر آن به خدا و کلماتش پناه ببریم. ملاّصدرا دلیل این امر را استعداد ویژۀ انسان در ظهور فضایل یا رذایل می‌داند.
ادامه
